Ο ποιητής Παναγιώτης Τζαννετάτος απαντάει το ερωτηματολόγιο του Books Plus

Ο συνάδελφος του βιβλιοπωλείου και υπεύθυνος για το τμήμα της Ποίησης Αργύρης Αμίτσης μου μίλησε με τα καλύτερα λόγια για τον Παναγιώτη Τζαννετάτο. Διάβασε την ποιητική συλλογή του "Μικροί εσπερινοί και είχε εντυπωσιαστεί. Καιρό είχε να μου μιλήσει με τόσο θερμά λόγια για κάποια ποιητική συλλογή και μου το σύστησε να το διαβάσω. Δεν χρειάζεται να σας περιγράψω τις εντυπώσεις μου, αφού αποφάσισα αμέσως να τον φιλοξενήσουμε στην στήλη μας. Για να γνωρίσουμε όμως τον Παναγιώτη ως βιβλιοαναγνώστη.

  

Συνέντευξη - επιμέλεια: Γιώργος Τρίγκας

1. Πότε νιώσατε για πρώτη φορά ανάγκη να εκφραστείτε μέσα από το γράψιμο;

Η γραφή ως  μέσο έκφρασης των  σκέψεων και των συναισθημάτων μου, με συνάντησε για πρώτη  φορά  στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια. Θα έλεγα πως ήταν μια διέξοδος στα χρόνια που προσπαθούμε να ισορροπήσουμε στα πόδια μας και να ανακαλύψουμε  τον κόσμο που μας περιβάλλει, τους ανθρώπους που έχουμε στην ζωή μας και νιώθουμε πως δεν μας καταλαβαίνουν και  δεν τους καταλαβαίνουμε. Η γραφή είναι ένας τρόπος που σε βοηθά να επικοινωνήσεις αρχικά με τον εαυτό σου και έπειτα με τους άλλους. 

2. Ποια ήταν τα πρώτα βιβλία που διαβάσατε;

Τα πρώτα βιβλία που θυμάμαι πως σημάδεψαν τα παιδάκια μου χρόνια ήταν "Ο Τρελαντώνης" της Πηνελόπης Δέλτα και "Ο μικρός περίπατος του Πέτρου" της  Άλκης Ζέη. 

3. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Αυτό αλλάζει κατά περιόδους γιατί ακόμα ανακαλύπτω  συγγραφείς. Εξέχουσα θέση όμως στην ζωή μου, στην ψυχή και στην σκέψη μου είναι ορισμένοι όπως: ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Χειμωνάς, Πάουλ Τσέλαν και άλλοι. Αυτοί αποτελούν βάση στην ποίηση και στην ζωή μου.

4. Ο αγαπημένος λογοτεχνικός ήρωας;

Μου ήταν πάντα οικείοι οι ήρωες του Παπαδιαμάντη και του Βιζυηνού. Ίσως γιατί μεγάλωσα σε ένα  επαρχιακό περιβάλλον που οι εικόνες αυτών των έργων ήταν μέσα στην καθημερινότητά μου. Ίσως  αυτοί οι  χαρακτήρες ήρθαν και βρήκαν ζωή μέσα σε οικεία μου πρόσωπα. 

5. Ποιο βιβλίο θεωρείτε ως αριστούργημα;

Θα έλεγα  τη βάση της ποίησης και της παγκόσμιας λογοτεχνίας τα ομηρικά έπη, ως τα αρχαιότερα κείμενα. Από εκεί και πέρα έχουν γεννηθεί σπουδαία έργα που και αυτά με μεγάλη ευκολία και έχοντας επίγνωση του λόγου μου θα τα χαρακτήριζα αριστουργηματικά.

6. Καθοριστικότερο ρόλο στη συγγραφή πιστεύετε ότι παίζουν οι επιρροές ή η έμπνευση;

Και τα δύο παίζουν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία. Η έμπνευση γεννά μια ιδέα, ενώ η επιρροή  είναι αυτή που της δίνει σχήμα και μορφή. Πολλές φορές βλέπουμε και την ταύτιση αυτών των δύο εννοιών. Μέσα από την επιρροή που μας ασκεί ένα ανάγνωσμα να έρθει μια νέα ιδέα. Η έμπνευση  είναι αυτή που προχωρά έναν καλλιτέχνη και η επιρροή είναι ο δρόμος που βαδίζει. Το πλαίσιο  που εφαρμόζει στην έμπνευση.

7. Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι ζουν πολλές ζωές μέσα από τη λογοτεχνία;

Θα ήταν τουλάχιστον τραγικό αν οι άνθρωποι ζούσαν μέσα από τη λογοτεχνία τη ζωή. Ο αναγνώστης είναι απλώς ένας παρατηρητής μιας ιστορίας. Μπορεί να βρίσκει κοινά στοιχεία της ζωή ή της προσωπικότητας του μέσα από ένα ανάγνωσμα. Μπορεί ένα κείμενο να τον εξελίσσει. Όμως οφείλει να ζει στην εποχή του, χωρίς κατά την άποψή μου να κάνει εκπτώσεις, ώστε να  προσαρμοστεί σε στενά κοινωνικά μέτρα και σύνορα που θέτει κάθε εποχή. Η αναγνώριση όμως για να είμαι ακριβής προσφέρει και τον τίτλο του σκηνοθέτη στον αναγνώστη καθώς την στιγμή της αναγνώρισης, ο νους ζωντανεύει την ιστορία δίνοντας μορφή στους ήρωες και στο περιβάλλον που κινούνται. 

Για αυτό βλέπουμε συχνά και το φαινόμενο πως ταινίες, τηλεοπτικές σειρές ή θεατρικές  παραστάσεις προερχόμενες από βιβλία δεν έχουν την προσδοκώμενη αποδοχή από το κοινό, διότι ο κάθε αναγνώστης δημιουργεί δικές του εικόνες. Ο αναγνώστης είναι ένας εξαιρετικός παρατηρητής ορισμένων στιγμών. 

8. Πότε αυτό που κάνουμε για το κέφι μας γίνεται δουλειά;

Θεωρητικά όταν μπορείς  να επιβιώσεις  και να καλύψεις  με το εισόδημα  που σου επιφέρει τις βασικές  ανάγκες σου και  όταν η εργασία σου είναι μια ευχάριστη  ρουτίνα.  Όμως  εργαλεία  είναι επίσης  όταν  προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο με ένα  άλλου  είδους  κέρδος. Όχι υλικό αλλά κυρίως ηθικό.

Δεν είναι  κέφι, δεν είναι χόμπι  η ποίηση ή λογοτεχνία ή η κάθε μορφή  τέχνης, είναι  μια εσωτερική  ανάγκη που απαιτεί άμεση διέξοδο. Δυστυχώς, είναι σπάνιο φαινόμενο κάποιος να ζει εξολοκλήρου από  την τέχνη. 

9. Υπάρχουν βιβλία στη βιβλιοθήκη σας στα οποία αρέσει να ξαναδιαβάζετε κάθε τόσο;

Υπάρχουν αρκετά βιβλία που αγαπώ και έχω ανάγκη να διαβάσω, είτε ολόκληρο το έργο, είτε  αποσπασματικά. Ιδιαίτερα διαβάζω ξανά και ξανά αγαπημένες ποιητικές συλλογές και πάντα  ανακαλύπτω κάτι νέο μέσα στα ίδια  ποιήματα. Αυτό με βοηθάει να κατανοήσω ορισμένες έννοιες, να ανακαλύψω λέξεις και να βρίσκω τα κρυφά τους νοήματα. Οι λέξεις  είναι κλειδιά  που ανοίγουν  πολλές εσωτερικές   πόρτες.

Με αυτή την επανάληψη της γνώσης έχω την αίσθηση  πως ανοίγω  νέους  δρόμους  και πάνω στην ποιητική  μου εργασία αφού  με εξελίσσει  ως άνθρωπο διδάσκοντάς μου τα ανθρώπινα  μέτρα  και  όρια. Τα άπαντα του Σεφέρη και του Καβάφη όπως και η "Ασκητική" του Καζαντζάκη είναι ορισμένα βιβλία που με διδάσκουν, κάθε φορά που θα τα ξεφυλλίσω έστω και τυχαία. Αυτά τα βιβλία  έχουν ξεχωριστή  θέση  στην βιβλιοθήκη μου .

10. Τι διαβάζετε αυτή τη περίοδο;

Τα Πεζογραφήματα του Γιώργου Χειμωνά. 

Η έκδοση αυτή συγκεντρώνει σ' ένα τόμο τα εννέα λογοτεχνικά πεζογραφήματα που ο Χειμωνάς εξέδωσε σε αυτοτελείς εκδόσεις στη διάρκεια της ζωής του.