Η μεταφράστρια Ελένη Καπετανάκη απαντάει στο ερωτηματολόγιο του BooksPlus

Αν δεν ήταν η μετάφραση της Ελένης Καπετανάκη, δεν ξέρω αν θα μπορούσα να συμπαθήσω την προσωπικότητα του Σαλαντίν του συγγραφέα Baha Ad Din Ibn Shaddad (Εκδόσεις Λιβάνη). Το συγκεκριμένο βιβλίο ρίχνει φως σε μια σκοτεινή πτυχή της ευρωπαϊκής ιστορίας, αυτής των Σταυροφοριών από την πλευρά των Αράβων. Διαβάζοντας αυτή τη βιογραφία κατάλαβα τη σημασία που διαδραματίζει η μετάφραση, πόσο μάλλον από μια γλώσσα όπως είναι τα αραβικά. Η γλώσσα της μετάφρασης είναι τόσο πλούσια που σε μεταφέρει κατευθείαν σε εκείνη την εποχή. Τα ίδια θετικά λόγια μπορώ να πω και για το τελευταίο βιβλίο που μετέφρασε, το οποίο είναι το "Φιρντάους" της Ναουάλ Αλ Σααντάουι (Εκδόσεις Δώμα). Για να γνωρίζουμε όμως την Ελένη Καπετανάκη ως αναγνώστρια.

Συνέντευξη - επιμέλεια: Γιώργος Τρίγκας

1. Ποια ήταν τα πρώτα βιβλία που διαβάσατε;

Α, ξεκίνησα με κλασικά εικονογραφημένα, Ιούλιο Βερν, Παραμύθια του Καΐρου και των αδερφών Γκριμ, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, κι ύστερα Πηνελόπη Δέλτα, Λουντέμη, Καραγάτση, Καζαντζάκη και πολλά από τα μικρά βιβλία της Εστίας. Από τα κόμικς μου άρεσε ο Ντόναλντ Ντακ (τον Μίκυ τον παρέλειπα), ο Λούκυ Λουκ, ύστερα ο Αστερίξ κι ο Ιζνογκούντ.

2. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Οι αγαπημένοι μου συγγραφείς είναι πολλοί, οι περισσότεροι Άραβες. Ο Τάρικ Άλι, ο Γκαμάλ Γιτάνι, ο Γιάχια Χάκι, ο Αμίν Μααλούφ, αυτοί έχουν ήδη μεταφραστεί, κάποιοι άλλοι αγαπημένοι μου όχι. Αλλά και οι κλασικοί Ρώσοι, Ντοστογιέφσκι, Τσέχοφ, Τολστόι. Επίσης αγαπώ την Α. Κρίστι και έχω διαβάσει όλα της τα βιβλία στα αγγλικά.

3. Ο αγαπημένος λογοτεχνικός ήρωας;

Ο Χάνα Γιακούμπ, ο βασανισμένος ήρωας του βιβλίου του Ραμπίε Τζάμπιρ «Οι Δρούζοι του Βελιγραδίου» που κυκλοφόρησε μόλις από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Κι αγαπώ κι άλλους, τον μικρό Ιρακινό, τον Τζαουάντ ,που θα τον διαβάσετε κι αυτόν μέσα στο 19. Μεταφράζοντας τους Άραβες, δεν μπορείς παρά να αγαπήσεις τους ήρωες των βιβλίων τους. Για πολύ λίγους έχω αδιαφορήσει. Άλλωστε σχεδόν όλοι είναι ταλαιπωρημένοι, βασανισμένοι, τα δεινά των Αράβων είναι γνωστά και απαντώνται στις ιστορίες των βιβλίων τους. Τώρα μεταφράζω το παλαιστινιακό έπος από το 1948 και μετά, πώς να μείνεις αδιάφορη;

4. Ποιο βιβλίο θεωρείτε ως αριστούργημα;

Δεν μπορώ να ορίσω κάποιο. Συχνά πυκνά διαβάζουμε: το αριστούργημα του τάδε συγγραφέα είναι αυτό. Ε, λοιπόν αυτό το αριστούργημα μπορεί να μην αρέσει σε κάποιον. Μπορεί το ταλέντο ενός συγγραφέα να είναι έκδηλο σε κάποιο βιβλίο περισσότερο από κάποιο άλλο αλλά το βιβλίο να μην είναι αρεστό. Θα το πούμε αριστούργημα; Νομίζω είναι υποκειμενικό.

5. Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι ζουν πολλές ζωές μέσα από τη λογοτεχνία;

Όχι, πιστεύω ότι ζουν τη δική τους και μέσα από ένα παράθυρο που τους ανοίγεται με το βιβλίο, παρακολουθούν τις ζωές των άλλων. Σε πολλά ταυτίζονται βέβαια κι αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους αλλά μόνο εν μέρει.

6.  Πότε αυτό που κάνουμε για το κέφι μας γίνεται δουλειά;

Όταν αρχίζει η πίεση. Τότε γίνεται δουλειά. Κι όταν περιμένουμε να ζούμε από αυτό. Και τα δύο τα έχω γλυτώσει.

7. Υπάρχουν βιβλία στη βιβλιοθήκη σας τα οποία σας αρέσει να ξαναδιαβάζετε κάθε τόσο;

Πολλά. Από μικρή μου άρεσε να ξαναδιαβάζω κάποια από τα βιβλία μου αλλά τώρα δεν το κάνω πια λόγω περιορισμένου χρόνου. Εξάλλου έχω μια στοίβα από φρέσκα βιβλία που περιμένουν υπομονετικά να τα διαβάσω.

8. Τι διαβάζετε αυτή τη περίοδο;

To τραγούδι του χιλμπίλη, Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς, Εκδόσεις Δώμα.